ChatGPT, Grok gibi yapay zeka uygulamaları sayesinde artık bir çok konuda kısa yoldan bilgi sahibi olabiliyoruz. Temeli bilgi edinme yollarını öğrencilere öğretmek olan üniversiteler ve öğretim üyeleri ise bu yeni teknoloji karşısında nasıl bir tutum içinde olmaları gerektiğini keşfetmeye çalışıyor. Artık öğrenciler de verilen ödevleri büyük ölçüde yapay zeka kullanarak, hatta bazen sadece yapay zeka çıktısını doğrudan teslim ederek yapıyor. İngiltere'de geçtiğimiz günlerde yapılan bir ankete göre, bu yıl öğrencilerin %92'sinin yapay zeka (AI) kullandığı (geçen yıl %66) ve %88'inin bunu ödevlerinde kullandığı (geçen yıl %53) görülüyor. Peki, üniversiteler bu durumda ne yapmalı? Bu teknolojiyi olduğu gibi kullanıma izin vermek doğal olarak öğrencilere ödev vermeyi anlamsızlaştırıyor. Ödevler ise öğrenme sürecinin temel bileşeni olarak işlevsiz hale geliyor. Yapılan araştırmalar da yapay zekanın öğrenme sürecini tehdit ettiğini gösteriyor. UCL’den Michael Veale'e göre yapay zeka öğrencilerin kısa yollara sapmalarından dolayı kişisel gelişim potansiyellerini sınırladığını ifade ediyor. Microsoft’un bilgiye dayalı çalışanlar üzerinde yaptığı araştırmada da AI'nın eleştirel düşünmeyi azalttığını ve aşırı bağımlılık yarattığını ortaya koyuyor. AI'nın özellikle günümüzdeki haliyle pek çok yanlış cevaplar hazırladığı da bir gerçek. Bu tür hatalı çıktılarının eleştirisiz kabul edilmesi büyük bir sorun da oluşturabilir. Üniversite ne öğretmeli sorusuna verilecek her halde en doğru cevap 'eleştirel düşünebilmeyi' olacaktır. AI'nin kullanımının bunu engellememesi ve hatta destekleyecek şekilde kullanımı temel prensip olmalıdır. Microsoft’un bulgularına göre, kendine güveni yüksek ve temel becerilere sahip olanlar AI'yı daha eleştirel kullanabiliyor. Yani, kısa yolu etkili kullanabilmek için önce uzun yolu öğrenmek gerekiyor. Yaratıcı eleştirel düşünme ve yapay zekanın entegrasyonu için bazı üniversitelerde, öğrencilerden ödev konusuyla ilgili yapay zeka tarafından yazılan metinin eleştirel biçimde geliştirilmesi istenebiliyor. Ayrıca ödevlerin notlandırması yapay zeka metinine göre mukayeseli şekilde yani yapay zekaya oranla ödevin ne kadar daha iyi olmasıyla ilişkilendirilebiliyor. Artık üniversitelerin öğrencilerin bilgi toplamasına odaklı eğitimden de vazgeçmesi gerekiyor. Çünkü milyarlarca bilgi tek bir tuşla karşılarına bir kompozisyon olarak geliyor. Üniversiteler bu bilginin eleştirel ve yaratıcı kullanımına yönelik öğrencileri geliştirmeleri gerekiyor. Yine son dönemde yapılan bir çalışmada da, iyi öğrencilerin AI'yı hızlanmak için akıllıca kullandığını, ancak zayıf öğrencilerin yanlış anlamalarla yetkinlik yanılsaması yaşadığını gösteriyor. Yapay zeka ayrıca sorulan sorulara göre karşımıza cevap getiriyor. Yapay zeka kullanımı için dahi soru sormayı bilen öğrencilerin önemi artıyor ve doğru soruları sorabilmek önemli bir vasıf haline geliyor. Tüm bunlar için ise eleştirel düşünce bir kez daha önem kazanıyor. Bunun için de kuşkusuz bilgiyi özümleyerek/uzun yoldan öğrenebilmeleri gerekiyor.