17 Nisan Köy Enstitülerinin kuruluşunun 85. yıldönümü. Atatürk döneminde başlatılan köy eğitmenleri sistemini kurumsal bir yapıya dönüştüren Köy Enstitüleri II.Dünya Savaşı'nın zorlu koşullarında açılmıştı. Amacı köyde görev yapacak öğretmenler yetiştirmek olan Köy Enstitüleri "Türk Aydınlanması" nın önemli kurumları oldular. Kurulan 21 Köy Enstitüsünden 17 bin öğretmen mezun oldu. UNESCO'nun gelişmekte olan ülkeler için örnek gösterdiği, yaparak yaşayarak öğrenme modelini esas alan bu Cumhuriyet Kurumları çok partili hayata geçişin ilk yıllarında siyasi/ideolojik çekişmelerin odağına yerleştirildi ve 1954 yılında kapatıldı. Başta tarım ve hayvancılık bilgisi olmak üzere, marangozluk, inşaat ve köyde ihtiyaç duyulabilecek birçok mesleki eğitimi içeren, bunun yanında müzik, spor ve folklor eğitimi ile birlikte matematik ve diğer temel derslerin verildiği bu okullar, dayanışma ve çağdaş bir toplum yaratma idealini genç öğretmen adaylarına çok sağlam şekilde verebilmiştir. Hasan Ali Yücel bu okulların köylüyü aydınlatma ve bilinçlendirme misyonu ile efsaneleşmiş Milli Eğitim Bakanıdır. İsmail Hakkı Tonguç bu okullarda okuyan öğrencilerin "Tonguç babası"dır. Okulların gelişiminde üstlendiği idari görev ile çok büyük emeği vardır. İzmir'de Buca Kızılçullu Köy Enstitüsü, Aydın'da Ortaklar Köy Enstitüsü kurulan 21 Köy Enstitüsünden örneklerdendir. 1986 yılında lise öğrencisi olarak başladığım Ortaklar Öğretmen Lisesi benim hayatımda çok önemli etkiler yaratmıştır. Sportif yeteneklerimi geliştirerek Altınordu Spor kulübünde noktalanacak futbol kariyerimde ciddi bir rolü olduğu gibi, askeri darbeler döneminde kütüphanedeki kitapların bir kısmı muzır/zararlı bulunduğu için tahrip edilmiş olsa da benim öğrencilik yıllarımda hala oldukça zengin bir kütüphane olarak tarihe ilgi duymamı sağlayacak kitapları ile bana çok önemli bir altyapı sağlamıştı. Bugün Türkiye'de Köy Enstitüleri ruhunu ve bilincini yaşatmak ve Köy Enstitulerinin Cumhuriyet ve aydınlatma misyonunu sürdürmek amacıyla İzmir'de kurulan Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği çok önemli etkinlikler ile toplum hafızasını canlandırma misyonunu başarılı şekilde sürdürmektedir. Elbette dünya değişmekte, eğitim modelleri gelişmektedir. Ancak Köy Enstitülerinin yaparak/yaşayarak öğrenme modeli ile bugün de sadece köylere değil kentlere de örnek olacak bir içerikle yeniden formüle edilebilir. Yani artık KENT ENSTİTÜLERİ kurulması, bilgi, teknoloji üreten çağdaş dünya ile rekabet edebilecek ve evrensel değerler üretebilecek bir yeni eğitim modeline ihtiyaç var. Aydınlanma çağdaşlaşmanın ve gelişimin anahtarıdır. Akıl ve bilimin öncülüğünde Atatürk'ün İlke ve Devrimlerinin rehberliğinde çağdaş bir toplum yaratma ideali ile çalışmaya, üretmeye ve mücadeleye devam...