Uzun süre hareketsiz kalmak ve yıllar boyunca hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek, sağlığımız üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabilir. Hatta hareketsiz yaşam tarzına sahip kişilerin, fiziksel aktivite yapan kişilere göre ölüm riski %16 daha fazla bulunmuştur. (1).Vücudumuzun sağlıklı ve dengede kalabilmesi için hareket etmek, aktif yaşam tarzını benimsemek çok önemlidir. Hayat dengedir. "Homeostasis”, vücudun iç dengesini koruma yeteneğidir ve bu dengeyi sağlamak için düzenli fiziksel aktivitenin önemli bir rolü vardır. Hareketsizliğin vücut üzerinde birçok olumsuz etkisi vardır.Hareketsiz bir yaşam tarzı metabolizmayı yavaşlatarak kilo alımına neden olur. Bu durum, enerji dengesinin bozulmasına yol açar ve alınan kalori harcanan kaloriden fazla olduğunda da kilo artışı kaçınılmaz olur. Ayrıca hareketsizlik, kalp hastalıkları riskini artırır ve kilo alımıyla birlikte bu risk daha da artar. Bu durum, bir kartopu etkisi yaratır. Hareketsiz yaşam tarzı zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve kanser riskinin artması, bu sorunlardan sadece birkaçıdır. Uzun süre oturarak hareketsiz kalan kişilerde kalp hastalığından ölüm riski %34 daha fazla bulunmuştur (1). Bu riskleri azaltmak için düzenli fiziksel aktiviteyi hayatımıza dahil etmek çok önemlidir. Düzenli fiziksel aktivite, vücudun dinamik ve sağlıklı kalmasına yardımcı olurken, hareketsizlik; kas kaybına ve genel olarak vücut fonksiyonlarında düşüşe neden olur. Uzun süre hareketsiz kalmak; kasların zayıflamasına, kemik yoğunluğunun azalmasına, eklem ağrılarına ve genel olarak vücut fonksiyonlarının düşmesine neden olur. Bu durum, günlük yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve hareket kabiliyetini kısıtlar. Ayrıca düzenli egzersiz, bağışıklık sistemini güçlendirirken, hareketsizlik bağışıklık sistemini zayıflatır ve hastalıklara karşı direnci azaltır. Hareketsizlik sadece fiziksel sağlığımızı değil, aynı zamanda ruh sağlığımızı da olumsuz etkiler. Düzenli fiziksel aktivite, endorfin, seratonin salgılanmasını artırarak ruh halimizi iyileştirir ve stres düzeyini düşürür. Hareketsizlik ise depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarını tetikleyebilir. Haftada 3 defa 30 dakika fiziksel aktivite yapmak ruh sağlığını antidepresanlar kadar önemli derecede olumlu etkilediği bulunmuştur (2). Araştırmalar, uzun süre hareketsizliğin sağlık üzerinde olumsuz etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Gün içinde ne kadar süre aralıksız oturduğunuzu fark etmek, hareketsizliğin olumsuz etkilerini azaltmada ilk adımdır. Çoğu insan, özellikle masa başı işlerde çalışanlar, günün büyük bir kısmını oturarak geçirir. Kendi oturma sürenizi değerlendirmek için her saat başı kısa molalar vermeyi sağlayacak bir zamanlayıcı ayarlayabilirsiniz. Her saat başı kısa molalar vermek ve hareket etmek, uzun süre hareketsiz kalmanın olumsuz etkilerini azaltmak için önerilen bir yöntemdir. Fiziksel aktivite dendiğinde aklımıza hemen uzun süreli ve yoğun antrenmanlar gelmesi, birçok kişiyi harekete geçmekten alıkoyabilir. Fiziksel aktiviteyi mükemmeliyetçilikle her zaman düzenli ve yoğun bir şekilde yapmak amacıyla yola çıkmak, birçok kişi için büyük bir engel oluşturabilir. Bu düşünce, harekete geçmeyi zorlaştırabilir ve motivasyonudüşürebilir. Ancak, önemli olan kısa süreli de olsa başlamak ve sürdürülebilir bir şekilde ilerlemektir. Günlük yaşamakolayca adapte edebileceğiniz bazı basit aktiviteler sağlığınıza büyük fayda sağlayacaktır. Fiziksel aktiviteyi düzenli olarak yapmak elbette idealdir, ancak zamanınız kısıtlı olsa bile fırsat buldukça hareket etmek, hareketsizlikten çok daha iyidir. Örneğin gün içinde 1-2 dakikalık sürelerde 3-4 defa yapılan toplamda 4 dakikalık egzersizin kanser riskini %18 kadar düşürdüğü bulunmuştur (3). Her türlü hareketlilik, sağlığınıza olumlu katkıda bulunacaktır unutmayın. Yürüyüş yapın, germe egzersizleri ile esnekliğinizi arttırın, merdiven çıkın, günlük rutininize bunları ekleyin, her gün hareket edin. Değişim; zaman alan, irade, sabır ve istikrar gerektiren bir süreçtir. Küçük adımlarla başlamak ve bu adımları sürdürülebilir kılmak, uzun vadede yaşamınızda büyük farklar yaratacaktır. Peki siz günlük rutininize nasıl daha fazla hareket katabileceğinizi düşündünüz mü? 1- Gao W, Sanna M, Chen Y, Tsai M, Wen C. OccupationalSitting Time, Leisure Physical Activity, and All-Cause andCardiovascular Disease Mortality. JAMA NetwOpen. 2024;7(1):e2350680. 2- Josine E. Verhoeven, Laura K.M. Han, Bianca A. ve ark.,Antidepressants or running therapy: Comparing effects on mental and physical health in patients with depression andanxiety disorders, Journal of AffectiveDisorders,2023(329);9-29. 3- Stamatakis E, Ahmadi MN, Friedenreich CM, et al. Vigorous Intermittent Lifestyle Physical Activity andCancer Incidence Among Nonexercising Adults: The UK Biobank Accelerometry Study. JAMA Oncol. 2023;9(9):1255–1259.