20 Ocak 2025, Pazartesi Yeni Haber
Haber Girişi : 25.12.2024

Sarıkamış'tan Menemen'e Yitirilen Gençlik

Doç. Dr. Bilgin Çelik yazdı

Osmanlı Birinci Dünya Savaşı'na bir oldu bitti ile girdi, oysa daha Balkan felaketinin yaraları sarılamamıştı.

Almanya'dan satın alındığı ilan edilen savaş gemileri ile Rusya limanları topa tutularak savaşa girilmişti ama böylesi geniş çaplı bir savaşa ülkenin hazır olup olmadığı çok da hesaplanmamıştı. Tarafsız kalma politikası Balkan Savaşında yalnız kalmasına neden olmuştu ve artık bir taraf seçmek zorunlu hale gelmişti. 

Doğu Cephesi Rusya için ikincil bir cepheydi, zira asıl mücadele Batı'daki Germen blokuna karşıydı.

Sarıkamış felaketi kötü bir zamanlama ve planlamanın sonucunda ortaya çıktı ve onbinler donarak şehit oldu. Osmanlı'nın ümidi gençler önce Sarıkamış'ta sonra Çanakkale'den Galiçya'ya birçok cephede yitirildi. Bu gençlerin kentli olanları okumuş veya okumaya başlamış gençlikti. Savaş bittiğinde şehitlerin yokluğuna sakat genç gazilerin moral çöküntüsü de eklenmişti.

1906'da doğan Mustafa Fehmi Kubilay Dünya Savaşında çocuktu, Milli Mücadelede ise gençti. Cumhuriyet Döneminde ise artık devrimci bir öğretmendi. Askerlik görevi gelinceye kadar çocuklara Cumhuriyet ve Devrimleri öğretmeye çalışan bir öğretmendi. Menemen'de asteğmen iken bir grup gericinin başlattığı isyan hareketini bastırmakla görevlendirildi. Bir öğretmen olarak kan dökülmesini istemediği için isyancı grubu uyararak onları dağıtmaya çalıştı ve bu isyancıları cesaretlendirdi. Kubilay ile birlikte bekçi Hasan ve Şevki bu gerici isyancılar tarafından şehit edildi. Ruhları şad olsun.

Menemen olayı Türkiye'nin Serbest Cumhuriyet Partisi (fırkası) deneyimi yaşadığı bir dönemde gerçekleşti. Ali Fethi Beyin kurduğu bu parti Dünya Ekonomik Bunalımından en çok etkilenen Ege Bölgesinde yoğun ilgiyle karşılanmıştı. Ali Fethi bey İzmir başta olmak üzere Aydın ve Manisa vilayetlerini ziyaret ettiğinde bu ilgi somut şekilde görülmüştü. Serbest Fırka kurulduktan hemen sonra yerel seçimlere katıldı ve Ege bölgesinde ciddi bir oy aldığı görüldü.

Bu gelişme ülke siyasetindeki gerilimi yükseltti. Bu gerginliğin tırmandığı böyle bir siyasi atmosferde ortaya çıkan Menemen Olayı Serbest Fırkanın Ali Fethi Bey tarafından feshine neden oldu. 

Olaydan hemen sonra bölgede sıkıyönetim ilan edildi ve Divan-ı harp yargılamalara başladı. İsyanın elebaşıları yakalandı ve cezalandırıldı.

Atatürk ve Cumhuriyet devrimlerini savunurken şehit düşenler Kubilay ve bekçi Hasan ve Şevki ile sınırlı kalmadı maalesef. Özellikle 1990'lardan itibaren Aydınlarımız da hedef haline geldi, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Necip Hablemitoğlu ve daha niceleri...

Cumhuriyet fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür nesillere ihtiyaç duyar. Bugünün Türkiye'sinde Cumhuriyetin bireyi olduğu bilinci ile hareket edenlerin sayısı azalmış gibi görünse de özellikle gençliğin yükselen bilinci sorumluluklarının farkında olduklarını gösteriyor. 

Cumhuriyetin kendilerine emanet edildiğinin farkında olan gençlerin ülkemizde ve dünyada olup bitenleri yakından takip etmesi ve aklı, bilimi rehber edinmesi, çağdaşlık hedefimize ulaşmamıza büyük katkı sağlayacaktır.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını, Kubilay başta olmak üzere tüm şehitlerimizi saygı ve minnetle anıyorum.

Yorum
  • Cihan Torun 25 gün önce
    Muhteşem bir yazı
  • Zehra SOLDAŞ 25 gün önce
    Bilgin hocam çok yalın bir dille çok derin bir anlatımı başarmışsınız.Kaleminize sağlık.Tarihin öğrenilmesi yazana bağlıdır yazan yaşananları doğru ve anlaşılır yazarsa öğreniriz.Teşekürler

Diğer Yazarlar