34,3869$% 0.47
36,8522€% -0.6
44,4374£% -0.14
2.968,04%-0,25
4.977,00%-0,14
2780025฿%5.93961
Türk Devriminde 3 Mart’ın Yeri: LAİKLİK GÜNÜ
Doç. Dr. Bilgin ÇELİK yazdı…
3 Mart 1924 tarihinde yani bundan 100. YIL önce TBMM’de çok önemli kararlar alındı ve yasalar çıkarıldı. Hilafetin kaldırılması, Tevhid-i Tedrisat (Öğretimde Birlik) kanununun kabulü, Şeriye ve Evkaf vekaletinin kaldırılması kararları Türkiye Cumhuriyeti’nin LAİK BİR DEVLET olma yolundaki çok ciddi adımlarıydı.
Halifelik makamı egemenliğin ulusa geçmesi sonrasında dinsel egemenliği ve ümmet anlayışını temsil eden eski ve geleneksel bir kurum olarak işlevini yitirmişti.
Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sonrasında hilafet makamı Osmanlı sultanlarına geçmiş olsa da bu unvanı öne çıkaran ve diplomatik bir koz olarak kullanmak isteyen Sultan II.Abdülhamit olmuştur. Ancak bu sanıldığının aksine Osmanlı açısından hem beklenen faydayı sağlamamış hem de hilafet uluslararası rekabetin konularından biri haline gelmiştir. Çünkü Ingilizler Almanlar ile yakın ilişki kuran Osmanlı Padişah halifesinin karşısına kendisine yakın Arap bir halife çıkarmayı tasarlamıştır. I.Dünya Savaşında Osmanlı Almanların yanında savaşa girdiğinde Padişah halife CİHAT ilan ettiğinde beklenti Hindistan’daki Afrika’daki Müslümanların İngiliz ve Fransızlara karşı ayaklanmasıydı. Bu olmadığı gibi Osmanlı Imparatorluğu’nda yaşayan Araplar İngilizlerin kışkırtması ile Osmanlı’ya karşı ayaklanmıştı. Yani hilafet İslam Dünyasını birleştirme misyonunu yitirmişti, aslında 4 halife döneminden beri bu misyona sahip değildi.
Öğretimde Birlik yasası (Tevhid-i Tedrisat) eğitim öğretimin laikleşmesi ve modern eğitimin gelişmesi açısından hayati önemdedir. Tüm okulların Milli Eğitim Bakanlığına bağlanması ile sağlanan bu birlik MİLLİ bir eğitim politikası izlenmesini sağlayacak, dinsel eğitim kurumlarını (sıbyan mektebi, medrese vb.) kapatılmasını ve böylece yeni kuşakların sadece ve sadece ortak bir hedefe, kimliğe yönelmesini sağlayacak modern bir eğitim sistemini amaçlıyordu. Bugün bu kanunun önemi gözardı ediliyor veya uygulamasında farklılıklara gidiliyor ise bu önemli bir problemdir ve gelecek kuşakların çağdaş ve özgür bireyler olmasına engel teşkil edecek gelişmelere imkan sağlanması anlamına gelir ki, fikri hür irfanı hür ve vicdanı hür nesiller isteyen Cumhuriyet’in tehlikeye girmesi sonucunu getirir. Cumhuriyetin her vatandaşı demokrasi için özgürlük için birey olma bilinci ile Öğretimde Birlik yasasına sahip çıkmalı ve 3 Mart kanunlarının neden ve amaçlarını çok iyi kavramları ve sahip çıkmalıdır.
Laik bir devlette cemaat ve tarikatların eğitim, kamu düzeni ve hukuk üzerinde her hangi bir etki ve yönlendirmesi söz konusu olamaz.
Şeriye ve Evkaf Vekaleti (Bakanlık) kaldırılırken amaç devletin dini etkilerden arındırılması ve dinin bireylerin vicdani tercihlerine bırakılması amaçlanmıştı. Hiç kimse bir başkasına din ve inanç konusunda baskı yapmamalıydı.
Bugün bu önemli kararların 100 yılı. Yani Laiklik 100 yaşında. Bu önemli bir birikim ve Çağdaşlaşma hedefinin ve CUMHURİYETİN temel taşı LAİKLİKTİR.
Son cümle;
Laiklik Meclisi adlı sivil toplum örgütü 3 Martı Laiklik Günü olarak kutlama kararı aldı ve bugün Ankara’da…
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.