Sağlıklı beslenme alışkanlıkları

Sağlıklı yaşam; fiziksel ve zihinsel sağlığı korumak ve geliştirmek, kaliteli ve uzun bir ömür için takip edilmesi gereken bir yaşam tarzıdır. Sağlıklı yaşamı oluşturan en önemli unsurlardan biri sağlıklı beslenmektir. Sağlıklı beslenmede; günlük enerji gereksinimini karşılamak için gerekli olan tüm besin gruplarını kapsayan yeterli ve dengeli beslenme yer alır.

Yeterli beslenme; vücudun işlevlerini sürdürebilmesi için besinlerle gerekli enerjinin sağlanmasıdır. Dengeli beslenme ise, bütün besin ögelerinin yaşa, cinsiyete ve aktivite düzeyine göre gereksinim kadar alınması anlamına gelir. Dengeli beslenme için gün içinde farklı öğünlerde farklı besinler tüketilmeli ve hiçbir besin grubunda aşırıya kaçılmamalıdır.

Vücut için gerekli olan, yenilmeye elverişli her türlü maddeye besin denir. İnsanların gereksinimi olan besin ögeleri: karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve minerallerdir. Sağlıklı beslenme, vitamin ve mineral içeriği yüksek, uygun oranda protein, yağ ve karbonhidrat içermelidir.

Büyüme ve gelişme için önemli olan proteinler: yumurta, balık, et, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal veya baklagiller, tahıllar, fındık, kabak çekirdeği, badem gibi bitkisel kaynaklı olabilir.

Yağlar margarin, tereyağ gibi doymuş yağlar ve zeytinyağı, çiçek yağı gibi doymamış yağlar olarak ikiye ayrılır. Sağlıklı beslenme için daha çok doymamış yağları tercih edilmelidir. Vücudumuzun ihtiyacından fazla alınan besinler yağ olarak depolanır. Vücudumuzdaki yağlar aynı zamanda enerji depomuzdur.

Karbonhidratlar yediğimiz besinlerde en çok bulunan besin öğeleridir. Gün içinde tükettiğimiz besin ve içeceklerle aldığımız enerjinin çoğunu (%55-60) karbonhidratlar oluşturur. Ekmek, pilav, makarna, patates en çok tüketilen karbonhidratlardır.

Yeterli ve dengeli beslenmede öncelikle beslenmenin kapsamını oluşturan karbonhidratlar, yağlar ve proteinlerden oluşan besin gruplarının hangi yiyeceklerde olduğunun bilinmesi ve bu gruplara göre günlük öğünlerde beslenmenin yönlendirilmesi gerekir. Özellikle evde yemek yapan ebeveynlerin besin grupları konusunda yeterli bilgiye sahip olmaları besin seçiminde ve hazırlanmasında seçici olmalarını sağlayacak ve bu ailenin beslenme alışkanlıklarını da etkileyecektir. Örneğin patatesli börek yerine pırasalı, mercimekli ya da peynirli börek tercih edilebilir. Çünkü patates ve yufka, her ikisi de karbonhidrat grubu iken pırasa, vitamin ve mineral içerir, mercimek bitkisel protein, peynir de süt ürünüdür. Bu nedenle böreğin iç malzemesi değiştiğinde besin öğelerini de çeşitlendirerek daha dengeli bir öğün hazırlanabilir.

Her öğünde değişik türde besin grubu, beslenme ilkelerine uygun olarak tüketilmelidir. Sağlıklı ve dengeli bir öğün için tabakta farklı besin gruplarından besinler ve farklı renkte sebze-meyvelerin bulunmasına özen gösterilmelidir. Nohut, barbunya gibi bakliyatlardan biri veya tavuk, balık gibi et ürünlerindenbiri protein olarak tercih edilebilir. Sağlıklı ve dengeli bir öğünde: kırmızı domates, yeşil biber, turuncu havuç,yeşilliklerden oluşan rengarenk bir tabak bedenimiz için gerekli vitamin ve mineralleri sağlar aynı zamanda bağırsakların çalışması için gerekli lif kaynağını sağlar, üzerine ekleyeceğiniz zeytinyağı sağlıklı bir yağdır. Tabakta patates varsa ekmek veyamakarna tercih edilmemelidir. Ayrıca gün içinde renk renk taze meyve, sebze ve kuruyemiş tüketmek için öğünler oluşturun. Ancak abartmadan porsiyonla tüketin.

Sonuç olarak, sağlıklı yaşamın en önemli unsurlarından biri olansağlıklı beslenme, kilo kontrolünü sağlar, fiziksel ve zihinsel zindelik için de önemli rol oynar. Besin gruplarını bilerek yeterli ve dengeli şekilde farklı besin gruplarını tercih ederek sağlıklı ve dengeli beslenmeye katkıda bulunabilirsiniz. Beslenmek sadece karnınızı doyurmak için yemek değildir. Vücudunuz için gerekli besinlerin alımıdır. Bu nedenle beslenme tercihleri, sağlıklı yaşam için atılan önemli ve gerekli adımlardır.